วนอุทยานภูแฝก หรือแหล่งรอยเท้าไดโนเสาร์ภูแฝก ตำบลภูแล่นช้าง อำเภอนาคู จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นแหล่งรอยเท้าไดโนเสาร์ที่มีชื่อเสียงมากที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศไทย โดยรอยเท้าไดโนเสาร์นั้นถูกค้นพบบนพลาญหินที่เป็นทางน้ำของห้วยน้ำยัง รอยเท้าฝังอยู่ในผิวหน้าของชั้นหินทรายที่แกร่งของหมวดหินพระวิหาร ซึ่งตามลำดับชั้นหินจะวางตัวอยู่ใต้ชั้นหินของหมวดหินเสาขัว ซึ่งเป็นชั้นหินที่พบกระดูกไดโนเสาร์มากที่สุดของประเทศไทย จากการพบรอยเท้าไดโนเสาร์ทำให้ทราบว่าชั้นหินทรายในบริเวณนี้ ในอดีตมีสภาพเป็นหาดทรายริมน้ำ เป็นที่ที่ไดโนเสาร์เดินผ่าน หรือเที่ยวหากินอยู่ในบริเวณหาดทรายชุ่มน้ำนี้ รอยเท้าที่เกิดขึ้นไม่ได้ถูกคลื่นซัดให้ลบเลือน โดยอาจโผล่พ้นน้ำ ทำให้แดดเผาจนคงรูปร่างอยู่ หลังจากนั้นกระแสน้ำได้พัดพาเอาตะกอนมาปิดทับลงไปเป็นชั้นตะกอนใหม่ รอยเท้านั้นจึงยังคงอยู่ในชั้นตะกอนเดิม ต่อมาชั้นตะกอนแข็งตัวกลายเป็นหิน รอยเท้านั้นจึงปรากฏอยู่ในชั้นหินนั้น
ปัจจุบัน ธรรมชาติได้ทำลายชั้นหินส่วนที่ปิดทับรอยเท้าออกไป เผยให้เห็นรอยเท้าที่ไดโนเสาร์ได้ทิ้งเอาไว้เป็นประจักษ์พยานถึงการมีตัวตนในอดีต เมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2539 เด็กหญิงสองคนพร้อมด้วยผู้ปกครองไปกินข้าวในวันหยุด ได้พบรอยเท้าประหลาดกลางลานหินลำห้วยเหง้าดู่ เชิงเขาภูแฝก บริเวณเทือกเขาภูพาน หลังจากนั้นได้แจ้งให้เจ้าหน้าที่นักธรณีวิทยาพร้อมด้วยส่วนราชการและเอกชนในจังหวัดกาฬสินธุ์เดินทางไปสำรวจ จึงพบว่าเป็นรอยเท้าไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่ที่เคยเดินท่อมๆ หากินอยู่ตามพื้นทรายชุ่มน้ำตามขอบชายบึงหรือแม่น้ำ รอยเท้าทั้งหมดเป็นรอยเท้าที่มีนิ้ว 3 นิ้ว ขนาดโดยเฉลี่ยมีความยาวประมาณ 45 เซนติเมตร กว้าง 40 เซนติเมตร ระยะก้าว 120 และ 110 เซนติเมตร จากการคำนวณช่วงก้าวและขนาดรอยเท้า เป็นไดโนเสาร์ที่เดินด้วยสองขาหลัง มีความสูงถึงสะโพกมากกว่า 2 เมตร ขนาดตัวจากหัวถึงหางยาวประมาณ 7 – 8 เมตร อายุประมาณ 140 ล้านปี อยู่ในยุคครีเทเชียสตอนต้น ก้าวเดินไปอย่างช้าๆ โดยพบว่ามีรอยเท้า 21 รอย แนวทางเดิน 6 แนวทาง ต่างทิศทางกัน และเป็นแนวทางเดินที่เด่นชัด 3 แนวทาง ดังนี้
– แนวทางเดินที่ 1 มีรอยเท้า 7 รอย ( 4 รอยเท้าเห็นชัดเจนและอีก 3 รอยเท้าเห็นจางๆ 2-3 นิ้วเท้า ) เดินมุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ (120 องศา) มีขนาดรอยเท้ายาว 45 เซนติเมตร และ 110 เซนติเมตร ลักษณะรอยเท้านี้เป็นพวกกินเนื้อขนาดใหญ่ ที่อยู่ในยุคครีเตเซียสตอนต้น จากการคำนวณช่วงก้าวและขนาดรอยเท้าพอที่จะประมาณขนาดตัวไดโนเสาร์นี้ได้ โดยมีความยาวจากหัวถึงหางประมาณ 7-8 เมตร
– แนวทางเดินที่ 2 เดินมุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ( 60 องศา ) มี 2 รอยจางๆ
– แนวทางเดินที่ 3 เดินไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ( 35 องศา ) มี 3 รอย เห็นไม่ชัดเจน
– ติดต่อสอบถามข้อมูลการจองที่พักอุทยานแห่งชาติ
โทรศัพท์ : 02-562-0760-3 หรือ 02-561-0777 ต่อ 1743, 1744
– ติดต่อสอบถามข้อมูลด้านการท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติ
โทรศัพท์ : 02-561-0777 ต่อ 1742
Credit : สำนักงานอุทยานแห่งชาติ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช
